MIDDELHARNIS – SGP-jongeren Flakkee hield vrijdag 22 januari in samenwerking met de landelijke SGP-jongeren een politieke debatavond over christelijk conservatieve politiek. Sprekers op deze avond, die gehouden werd in de CSG Prins Maurits te Middelharnis, waren mr. C.G. van der Staaij (Tweede Kamerlid SGP), dr. H. Klink (Hervormd predikant te Hoornaar) en Dirk-Jan Nijsink (jeugdwerkadviseur SGP-jongeren). Hieronder volgt een verslag van de lezingen op deze avond, waar zo’n 70 jongeren en ouderen op af kwamen.

De voorzitter van SGP-jongeren Flakkee, Marco van der Bok, opende de avond, waarna Dirk-Jan Nijsink het woord kreeg. Hij sprak een column uit over de nieuwe beginselverklaring ‘Kernideeën’, waarin SGP-jongeren haar christelijk conservatieve gedachtegoed beschrijft. Nijsink: “De christelijke traditie gaat verder dan alleen dominee Kersten, als daar zijn: Groen, Bilderdijk, Aalders, Lewis, Augustinus, Bonhoeffer, Calvijn en Luther. We willen bewaren, herontdekken en doorvertellen. Je hoeft het wiel niet twee keer uit te vinden.”

Volgens de jeugdwerkadviseur is de SGP “een christelijke partij met een conservatief hart”. “Het gaat in het christelijk conservatisme om een gezindheid die de waarde van tradities, wetten en ongeschreven gedragsregels inziet voor het behoud van onze wankele democratische rechtsstaat.”

Groen van Prinsterer
Hierna kreeg SGP-Kamerlid van der Staaij het woord: “Jullie verwoorden in Kernideeën de beginselen op een eigentijdse manier. Het is heel goed dat jullie in praktische zaken een laag dieper gaan, naar de belangrijke vragen. Zoals: Hoever gaat de macht van de overheid? Het is van fundamenteel belang dat we op zulke zaken een goede visie hebben.”

“Iemand als Groen van Prinsterer is van eminent belang geweest voor de vorming van het christelijke politieke gedachtegoed in ons land. Hij keerde zich tegen de stelselmatige verloochening van God. De Bijbel – als onbedrieglijke toetssteen, niet als politiek receptenboek – was voor hem de norm. Ook wij hebben de plicht om de Bijbel te vertalen naar de problemen van onze tijd, en ons te keren tegen de progressieve maakbaarheidsgedachte. Soms ontmoet je bij moslims meer respect voor de christelijke historie van ons land dan bij medechristenen.”

Christelijke politiek
“Ik kan mij de door SGP-jongeren gebruikte benaming christelijk-conservatisme goed voorstellen, maar een term is het duidelijkst als het een verduidelijking oplevert. Deze benaming heeft nadelen want conservatisme als term heeft verschillende invullingen gekregen. Naast christelijk-conservatisme zijn er benamingen als christen-democratie, en christelijk-sociaal. Er moet altijd opgepast worden dat het ‘democratische’ of ‘sociale’ het christelijke niet gaat overheersen. Daarom gebruik ik liever de term ‘christelijke politiek’, ook al zijn wij democratisch, zijn we voor een sociaal beleid en omarmen we conservatieve gedachten.”

Is de SGP-boodschap een visie met toekomst? Volgens Kees van der Staaij is de SGP niet “een partij die overal achteraan hobbelt.” Als voorbeeld noemde van der Staaij drie punten waar de SGP 15 jaar geleden al achter stond, maar die nu veel breder gedeeld worden: De strafbaarstelling van het kijken naar kinderporno, een kritische visie op de Europese Unie, en het verplicht stellen van het leren van de Nederlandse taal voor immigranten. “De SGP was op die punten haar tijd dus ver vooruit.”

Wat is conservatisme?
Hierna kreeg dominee Klink het woord: “Er zijn twee vormen van conservatisme. Er is een liberaal conservatisme – waar Groen van Prinsterer zeer beducht voor was. Hij zag dat conservatisme als de vijand van wat hij beoogde. Er was een onderhuidse verbinding met het liberalisme, de geest van de Franse Revolutie, ongeloof. Een afrekening met het christendom.”

“In Amerika is er echter een andere vorm van conservatisme. Amerika heeft ook een revolutie gekend, deze was echter uit een heel andere geest dan de Franse Revolutie. Groen zei al: Wat men in het ene land deed zonder de Bijbel (revolutie) deed men in het andere land met de Bijbel in de hand en dat was in feite meer een hervorming – geen afbraak. De historicus Huizinga merkte op dat de geest van de verlichting in Amerika gepaard ging met het christendom. Het christendom kwam niet in gevaar door de Amerikaanse Revolutie. Dit Amerikaanse conservatisme is overgeslagen naar Europa.”

Edmund Burke
Het liberale conservatisme en het christelijk getoonzette Amerikaanse conservatisme, komen volgens dr. Klink samen in de Edmund Burke Stichting, een conservatieve denktank opgericht door o.a. prof. dr. Andreas Kinneging en dr. Bart Jan Spruyt. “Maar doordat het twee stromingen zijn, is het lastig om een rechte lijn te trekken. Doordat men naar Edmund Burke verwijst, lijkt het of het mogelijk zou zijn om conservatief te zijn buiten het christendom om. Dit was voor Burke zelf echter ondenkbaar en onmogelijk.”

“Edmund Burke hield niet per se vast aan het oude, hij was bijvoorbeeld één van de eersten in het Engelse Parlement die pleitte voor het min of meer loslaten van Amerika. Dat was heel progressief. Ook legde hij zijn vinger bij de misstanden in de koloniën. Maar Burke doorzag als geen ander dat de Franse Revolutie een afbraak was, ongeloof met desastreuze gevolgen.

“Prof. Kinneging pleit voor een deugdenethiek. Een deugdenethiek is volgens Groen van Prinsterer echter niet voldoende. Algemene moraal en deugden kunnen geen stand houden tegen de stortvloed van ongeloof.” Klink: “Ik prijs het dat Kinneging onze ogen opent voor moraal en deugden. Maar op den duur is dit fundament niet bestand, als het niet beter gefundeerd is. Alleen vanuit het geloof kon Edmund Burke adequaat de Revolutie bestrijden. Groen, die een leerling was van Burke, beweerde hetzelfde. Het christelijk geloof is dus de waarborg voor een gezond conservatisme.”

Septuaginta
“Vallen het klassieke denken en het christelijk geloof dan samen te brengen? De klassieke oudheid en de deugdenleer zijn zonder het christendom niet houdbaar, maar zijn wel van wezenlijk belang. Volgens de theoloog Bavinck vloeien Griekenland (de klassieke deugden) en Israël (waar het christelijk geloof uit voortkomt) in elkaar in de Septuaginta, de Griekse vertaling van het Oude Testament. Dat is de Bijbel die bijvoorbeeld Paulus had, waar hij uit preekte en die in de vroege kerk gebruikt werd.”

“Israël heeft in de wijsheidsboeken zoals Spreuken, in Job en in de apocriefe boeken Jezus Sirach en Wijsheid van Salomo, de leer van Plato en anderen verwerkt. Weliswaar waren de klassieke deugden ondergeschikt aan de wet van God, maar men zag tussen beide geen tegenspraak. Ze werden geïntegreerd met een eschatologisch perspectief.

Dus geen Evangelie zonder wet (Karl Barth) en ook geen wet zonder Evangelie (liberaal conservatisme), maar de Bijbel van a tot z. Zoals Groen zei: er staat geschreven, er is geschied.”

Lees ook het opinieartikel Moraal alleen weerstaat ongeloof niet van dr. H. Klink in het Reformatorisch Dagblad n.a.v. deze debatavond.